Monday, July 15, 2013

Баярлаагуй баяр наадам

Зэээ баярын наастир дуусаад амралт зугаалага эхэлж байх шиг байна. Миний хувьд энэ жилийн наадам болсонгуй дээ.
Хань бид 2 ноднин жил зуслангийн байшинтай болж тэрийгээ балгас байхаас нь додомдон, энэ жил шаазан нойлтой болгож хун гархуйц болгосон. Хэн ч харсан юун аймаар балгас байсын гэж байна лээ. Тэгвэл хажуу хавирганыхан маань хогшин залуугуй манай байшинг "СУНС" тэй байшин гэдэг байсан гэсэн. Бараг л энэ 2 мэдрэл байхаа гэж ярьж байсын бишуу кккккк. Сонин нь кадастрынхаа дагуу хашаагаа жоохон сунгаад барьцан чинь манайтай хамаагуй айлын хуухэн залуус ирж хэруул хийгээд, аавдаа хэлнэ дээ гэж хуртэл хуухдээ тэвэрсэн, 2,3 айлын цаадах хуухэн томорсын шд. Тэрэнд манай хашаа сунах ямар хамаа байгааг огтоос ойлгоогуй эээ ккккк. Манай хашаанд кадастр газар ч угуй байж байшингаа барьцан залуу ална талнадаа тулаад гуйгээд байсан нь ч ойлгомжгуй. Залуу хумуус нь давьтаргуй арчаагуй болцон. Харин настай 2 хорш маань бол газраас маань авсанаа шударга хэлээд арга зуйгээ олчоод байгаа байхгуй юу. Эвлээд эвтэйхэн ярьвал юу ч болдог л биз дээ.
За тэгээд ноднинжингоо унхантаж байж байшингаа босгоод, ээ жил хань минь зутгэсээрэн байгаад шаазан нойлтой, сайхан саун хийж авлаа. За тэгээд наадмын омнох 2 одор цэвэрлээд л 11нд ордын байгааз дээ.
Унаган гэртээ байхдаа манайх чинь бусдын жишигээр Голын цэнгэлдэхдээ наадмын нээлтээ узээд хуушуураа авч идээд л орой нь буурайгынхаа лагерт эсвэл гэртээ идэж ууж онгороод маргааш нь морь энэ тэр уздэг юм л даа. Харин хунтэй сууснааас хойш энэ маань жоохон жоохон оорчлогдсоор энэ жил буур ямар ч наадамын наастиргуй болдог байна шд.
Яасн гэхээр энэ жил нохорийн эмээ нь казахтанаас охинтойгоо буюу хадам ээжийн ээж дуутэй нь ирж таарсан. Миний ээж ууг нь шинэ байранд орох ч юмуу ямар нэг шинэ юм болоход яг халуун ам булээрээ гэртээ байвал их зугээр байдаг. Жишээ нь боон хун яг байранд орсон одор нь ирээл найралж наадамлаад бвал тэгээл насан туршдаа хун дарсан нойхролдсон айл болно шуу тэгэхлээр ядаж 11ндээ та 2 сайхан амарч бж бгаад 12 ндоо хумуусийг нь уриарай гэж захисан юм. Омно нь ч намайг гуйсан одор ээж та 2 гэртээ амарч кино ший узэж тайван тухлаг байгаарай гэсэн ч бид 2 юун тухлах боон ажил гээд гараад гуйснээс хойш толгой оод авахгуй их ажилтай байгаан.
За тэгээд хадамд хэлдийн бгааз дээ. 11 нд бид 2 амараад тануусыг 12нд зусландаа урьж байнаа гэсэн хадам ээж уурлааск. Угуй 11нд очино. Эсвэл голын цэнгэлдэх зайсангаар авч яв гээд. Тэгээл яахав 11нд очих болсон ч бас зусланд бгаа хамаатныдаа очоод ээжийгээ улдээчээд хадам аав ээж 2 дуутэйгээ ирж хоноод, маргааш одор нь эмээ нь ирээд, орой нь хамаатныхан нь ах эгч нь ирээд, маргааш нь дахин ууж идэж суусаар арай гэж 14нд явав. Би ч бараг суулгуй бсаар гаргаж огов. Ингээл наадам юу боллоо яалаа ийлээ. Бух юм дуусцан, нээлт нохож узэх гэсэн ч гарахгуй. Нэтэд ч олигтой тавигдаагуй бдаг бна шд. Би зочин хулээж авахлээрээ оорийгоо зовоогоод боон юм бэлддэг хоббитой болохлээр буур их ядарсаан. Манай хадмууд ядаж аймаар их цайлж суудаг хумуус одрийн хэд ч ширээ засаж ууж идэв. Суулдээ ч нохортоо оноодор явна биз дээ явуулая тэгэхуу гэж бж явуулсаан. Манайхан ингэж хундрэлтэй зочилдог хумуус биш болохоор заримдаа ч дургуй хурдгийнмаа эднууст. За яахав эмээ нь дахиж ирээ ч уу угуй ч уу гэж бодон бодон нуур хувиргалгуй, бух юм ОК гэж дуусгалаа. Дараа жилийн наадмаар л ингэж байхгуй юм шуу.